Η επιστροφή στον Παράδεισο (Κυριακή της Τυρινής)

Μητροπολίτης Σουρόζ Αντώνιος Bloom (†)

Το ανθρώπινο γένος στο πρόσωπο του παλιού Αδάμ έπεσε, όταν αμάρτησε απέναντι στην αγάπη· κι η φοβερή κρίση του Θεού θα είναι μια κρίση για την ανθρώπινη αγάπη.

Ο άνθρωπος είχε προσκληθεί στην πλήρη αντίληψη, σε μια ενότητα ολόκληρης της ζωής του με το Θεό μέσω της αγάπης αλλά έπεσε επειδή θέλησε να μάθει το μυστήριο του είναι με την κρύα λογική του και την τυφλωτική αντίληψη της σάρκας. Και έγινε σάρκα, το πνεύμα σβήστηκε ενώ ο φυσικός άνθρωπος θριάμβευσε μέσα του, κι έγινε αυτό που γνωρίζουμε τους εαυτούς μας να είναι: κάτοχος ενός αβέβαιου, ψεύτικου είδους κατανόησης του μυαλού κι ενός μεθυστικού είδους αντίληψης του σώματος.

Τη γνώση όμως εκείνη που ο άνθρωπος είχε κληθεί να αποκτήσει μέσα στην ενότητά του με το Θεό, με την ενατένιση των μυστηρίων της ζωής και της ύπαρξης στο βάθος του Θεού την έχασε – όπως τη χάνει και τώρα – όταν αμάρτησε απέναντι στην αγάπη.

Το Ευαγγέλιο της περασμένης Κυριακής ήταν για τη Μέλλουσα Κρίση. Η κρίση αυτή βασιζόταν αποκλειστικά στην ερώτηση αν ήμασταν ικανοί ν’ αγαπάμε όταν ζούσαμε στη γη: «Έθρεψες τους πεινασμένους, συμπόνεσες όσους κρύωναν, έντυσες τους γυμνούς, είχες το θάρρος να επισκεφτείς τους φυλακισμένους, είχες δείξει έλεος και αγάπη;» Αυτή είναι η μόνη κρίση για την οποία μιλάει ο Κύριος. Ρωτάει μόνο τι είδους καρδιά είχαμε, αν πάνω στη γη ήμασταν ικανοί ν’ αγαπήσουμε με όλο το πλάτος της γήινης αγάπης και με μια ζωντανή, ανθρώπινη καρδιά γεμάτη συμπάθεια, στοργή και συμπόνια. Η φοβερή κρίση είναι τρομακτική διότι δε θα απαιτήσει τίποτα από μας. Θα σταθούμε απλώς μπροστά στο πρόσωπο του Θεού και τότε εμπρός στο πρόσωπο της θεϊκής αγάπης, σ’ ένα πεδίο όπου δεν υπάρχει τίποτα άλλο εκτός από την αγάπη, όπου η αγάπη εκφράζει όλο το νόημα του είναι, αυτό που είναι καλό μέσα μας θα θρηνήσει διότι ποτέ δεν το αφήσαμε ελεύθερο, ποτέ δεν το αφήσαμε να εκφραστεί στην πληρότητά του, διότι σκοτώσαμε την αγάπη για χάρη της κρύας λογικής μας και των πειρασμών της σάρκας.

Σήμερα λοιπόν, θυμούμενοι την πτώση του Αδάμ μπορούμε πολύ εύκολα να φανταστούμε το πως έχυσε πικρά δάκρυα εμπρός από τις πύλες του παραδείσου. Οι πύλες αυτές του παραδείσου είναι οι πύλες οι οποίες είναι κλεισμένες σε εκείνον ο οποίος έχει αποτύχει στην αγάπη. Πόσο συχνά δε νιώθουμε κι εμείς κάτι παρόμοιο: η οικογένεια διαλύεται και κάποιος θρηνεί μπροστά στις κλειστές πύλες του παραδείσου επειδή η αγάπη δεν μπόρεσε να σταθεί και να θριαμβεύσει, επειδή τίποτα δεν έχει μείνει εκτός από ψυχρότητα και απομάκρυνση· πεθαίνει ίσως μια φιλία κι ένας άνθρωπος στέκεται στον παγωμένο κόσμο μιας σβησμένης αγάπης και μιας κλειστής καρδιάς.

Δε γνωρίζουμε κι εμείς τον πόθο εκείνο του Αδάμ για τον οποίο η εκκλησία ψάλλει με τόσο μεγάλο πόνο; Δεν έλκεται η ψυχή μας προς το Θεό, προς τα αγαπημένα μας πρόσωπα, και δε μας κλείνεται η πόρτα κατάφατσα επειδή η αγάπη μας δεν είναι αρκετή, επειδή η ψύχρα και η απολίθωση των καρδιών και του μυαλού μας είναι τόσο δυνατές;

Τι πρέπει να κάνουμε όμως; Πως να ξεφύγουμε από τη φρίκη αυτή; Την απάντηση μας τη δίνει το σημερινό Ευαγγέλιο. Το να μάθουμε ν’ αγαπάμε έξαφνα, ανεπιφύλακτα, το ν’ ανοίξουμε τις καρδιές μας, ν’ ανοίξουμε τις ζωές και τις ψυχές μας στο Θεό και τους ανθρώπους είναι πέρα από τις δυνάμεις μας, μπορούμε όμως τουλάχιστο ν’ αρχίσουμε από τα μικρά- μπορούμε, όπως λέει ο Απόστολος Παύλος (Ρωμ. 14.1) να αρχίσουμε να δεχόμαστε ο ένας τον άλλο σαν «ασθενούντας», όπως ακριβώς ασθενείς είμαστε και εμείς. Αυτή είναι η αρχή της συγχώρησης.

Είμαστε ανίκανοι να συγχωρούμε ώστε να μην παραμένει πόνος και φρίκη, μπορούμε όμως ν’ αρχίσουμε να συγχωρούμε, μπορούμε να πούμε: «Σε δέχομαι όπως είσαι· παρ’ όλη σου την ψυχρότητα και την πικροχολία, την κακοτροπία και την ασχήμια δε θα σε αποστραφώ· είσαι ο αδελφός μου, η αδελφή μου, η μητέρα μου, ο πατέρας, ο φίλος μου. Θα ανεχτώ την ψυχρότητά σου, θα ανεχτώ τα πάντα, θα τα υποφέρω. Προς το παρόν αυτό είναι όλο που μπορώ να κάνω- δεν είμαι ικανός να σε αγαπήσω, μπορώ όμως να σε αποδεχτώ. Μπορώ να σε δεχτώ όπως και ο Χριστός δέχτηκε το σταυρό, τον άσπλαχνο, βασανιστικό σταυρό, και να σε μεταφέρω με μαρτύριο και θλίψη στους ώμους μου».

Δεν είναι βέβαια όλους που πρέπει να υπομείνουμε με τόσο πόνο και λύπη. Πολλούς μπορούμε να μεταφέρουμε με χαρά· κι ας μην ξεχνάμε όλους όσους μεταφέρουν εμάς με στοργή, με συμπόνια, με αγάπη.

Αν δεν μπορούμε να συγχωρέσουμε τέλεια ας λυπηθούμε τουλάχιστο τον άλλο που είναι αμαρτωλός όπως ακριβώς και εμείς, που είναι εξ ίσου μ’ εμάς ασθενικός και ανίσχυρος, το ίδιο ανίκανος ν’ αγαπήσει, το ίδιο ανίκανος να συγχωρέσει, να ζήσει. Ας δεχτούμε ο ένας τον άλλο με την αγάπη του σταυρού, και ας μπούμε στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή χαιρόμενοι που μας δόθηκε να προχωρήσουμε μαζί προς τη σωτηρία, προς την ημέρα που με τη χάρη και τη δύναμη του Θεού, τη στοργή και την αγάπη και την παρηγοριά του Θεού θα μπορέσουμε κι εμείς να γίνουμε καλά και να γνωρίσουμε την πλήρη συγχώρηση, την τέλεια αγάπη και μέσα από τις στενές πύλες θα έχουμε φτάσει στη Βασιλεία του Θεού.

Σημ. Την Κυριακή αυτή μνημονεύουμε την Εξορία του Αδάμ από τον Παράδεισο της τρυφής.

πηγή: www.agiazoni.gr

 

 

Συγχωρητικότητα, ανοχή, επιείκεια και κατανόηση: ένα μεγάλο αγώνισμα για τους Χριστιανού.

Γέροντας Γεώργιος Καψάνης, Προηγούμενος Ι.Μ. Οσίου Γρηγορίου († 2014)

Να, ένα μεγάλο αγώνισμα για μας τους Χριστιανούς: Η συγχωρητικότης, η ανοχή, η επιείκεια, η κατανόησις. Δύσκολο το αγώνισμα, αλλά πολύ αναγκαίο για την ένωσί μας με τον Θεό, για την ειρήνη της ψυχής μας, για την σωτηρία της ψυχής μας. Είναι πολύ εύκολο να δημιουργηθή μεταξύ μας ψυχρότης και αντιπάθεια. Αλλά η συγγνώμη, που θα ζητήσουμε ο ένας απ’ τον άλλο και θα δώσουμε ο ένας στον άλλο, αμέσως διορθώνει το κακό, λιγοστεύει την απόστασι, φέρνει τον ένα κοντά στον άλλο, έτσι που ο ένας να χωράη μέσα στον άλλο κι όλοι μαζί να χωράμε μέσα στον Θεό. Τί ευλογία μεγάλη! Να χωράη ο ένας μέσα στον άλλο κι όλοι να χωράμε μέσα στον Θεό. Κι όπως ο Θεός μας χωράει όλους μέσα στην απεριόριστη ευρυχωρία της θείας αγάπης του, έτσι κι εμείς να διευρυνθούμε και να χωράμε όλους τους αδελφούς μας μέσα στην αγάπη μας.

Τί κακό πράγμα είναι να στενεύη κανείς και να μη χωράη κανένα στην καρδιά του ή να χωράη ελάχιστα μόνο πρόσωπα. Αυτό εχει πάθει κι ο εχθρός της σωτηρίας μας, ο διάβολος. Ενώ ο Θεός είναι ανοικτός σ’ όλο τον κόσμο, ο διάβολος είναι κλειστός σ’ όλο τον κόσμο. Ο διάβολος δεν μπορεί να ανοιχθή σε κανένα. Είναι κλεισμένος σε μια φοβερή μοναξιά και εγωκεντρισμό. Δεν αγαπάει κανένα, αλλά μισεί όλους και θέλει το κακό όλων.
Τί ωραίο πράγμα να διευρύνεται ο Χριστιανός. Όσο περνά η ζωή του, να ανοίγη η καρδιά του, να χωράη όλους και ν’ αγαπάη όλους. Αυτό το αγώνισμα πρέπει να κρατήση σε όλη μας την ζωή. Όσο περνούν τα χρόνια μας, τόσο πιο πολύ να διευρυνώμεθα πνευματικά, να ανοιγόμαστε και να χωράμε, όπως είπα, μέσα μας όλους τους αδελφούς μας.

Αυτή η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή θα μας δώση την δυνατότητα ν’ αγωνισθούμε. Σε λίγο θα βάλουμε μετάνοια μεταξύ μας και θα ζητήσουμε συγχώρησι. Θα ζητήσουμε συγχώρησι πρώτα από τον Κύριο και Θεό και Πλάστη και Κριτή μας, ενώπιον του οποίου όλη μας η ζωή, και τα φανερά και τα κρυπτά, είναι γνωστά. Μετά απ’ την Παναγία μας, η οποία προΐσταται της Εκκλησίας των λελυτρωμένων και είναι η Μητέρα μας και η Μητέρα όλων των Χριστιανών κι όλου του κόσμου, και ιδιαίτερα η Προστάτις και Έφορος και Ηγουμένη και Γερόντισσα του Αγιωνύμου τούτου Όρους, στο οποίον και εμείς οι ανάξιοι καταξιωθήκαμε να εγκαταβιώνουμε. Έχουμε μια ιδιαίτερη ευθύνη απέναντι της Παναγίας, γιατί αυτή μας εκάλεσε εδώ, αυτή μας κρατάει εδώ κι αυτή περιμένει πολλά από μας. Και γι’ αυτό και από την Παναγία μας ζητούμε συγχώρησι, για όσες φορές την απογοητεύουμε.

Και μετά ζητούμε συγχώρησι και από τους Αγίους μας, που είναι οι μεγαλύτεροι αδελφοί μας και οι οποίοι μας παρακολουθούν, μας βοηθούν, μας συμπαρίστανται και περιμένουν να φιλοτιμηθούμε στον πνευματικό αγώνα.

Ζητάμε συγχώρησι και μεταξύ μας, και ιδίως από όποιον αδελφό έτυχε λόγω της αδυναμίας μας, του εγωισμού μας και των παθών μας, κάποτε να ψυχρανθούμε, να ανταλλάξουμε ένα λόγο που δεν έπρεπε ν’ ανταλλάξουμε ή να κρατήσουμε κάποιο αρνητικό αίσθημα μέσα μας γι’ αυτόν, που, όσο λεπτό κι αν είναι, όμως αποτελεί εμπόδιο στην πλήρη και τελεία κοινωνία μας με τον αδελφό.

Μακάρι να βοηθήση ο Θεός να αξιωθούμε όλοι να προχωρούμε σ’ αυτή την ψυχική ενότητα, να μην έχουμε μια εξωτερική και συμβατική και τυπική ένωσι, αλλά να έχουμε μία καρδιακή ένωσι και περιχώρησι και αγάπη και παραδοχή και αποδοχή ο ένας για τον άλλον. Και όσο περνούν τα χρόνια της ζωής μας, τόσο και πιο πολύ να ενωνόμαστε μεταξύ μας και να ενωνόμαστε με τον Θεό.

Η αλήθεια είναι ότι, όσο πιο πολύ πλησιάζουμε τον Θεό, θα πλησιάζουμε και μεταξύ μας. Και όσο πιο πολύ πλησιάζουμε μεταξύ μας, θα πλησιάζουμε στον Θεό.

Ζητούμε την Χάρι του Θεού, τις πρεσβείες της Παναγίας μας και των Αγίων μας, για να αγωνιστούμε αυτόν τον αγώνα, να τον έχουμε πάντοτε προ οφθαλμών μας και να τον επιτύχουμε.

Αλλά και σε σας αδελφοί μας, που συμμετέχετε απόψε στο δείπνο της αγάπης και της συγχωρήσεως και που είστε διά του Αγίου Βαπτίσματος μέλη τίμια του Αγίου Σώματος του Χριστού, ευχόμεθα να κάνετε αυτόν τον αγώνα στο διάστημα της επιγείου ζωής σας και να αξιωθήτε κάθε μέρα να προοδεύετε σ’ αυτόν τον αγώνα, να ενώνεστε πιο πολύ μεταξύ σας και με τον Θεό. Και αυτό θα σας δίνη πολλή χαρά και πολλή ευλογία. Διότι η αληθινή χαρά προέρχεται από την αγάπη. Και εκεί που βασιλεύει η αγάπη, υπάρχει και η πραγματική ευτυχία. Ενώ εκεί που λείπει η αγάπη, υπάρχει το ανικανοποίητο κενό.

Με αυτές τις ταπεινές σκέψεις εύχομαι να περάσουμε όλοι την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή με υγεία, με προσευχή, με μνήμη Θεού, και να αξιωθούμε ανανεωμένοι πνευματικά να εορτάσουμε με αγία χαρά και την ένδοξο και λαμπροφόρο Ανάστασι του Κυρίου μας, η οποία θα είναι και το προοίμιο της απολαύσεως εκ μέρους μας της αιωνίου βασιλείας του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος μας Ιησού Χριστού.

Ως πρώτος τη τάξει κατά Χάριν Θεού αδελφός της Μονής μας και πατήρ σας πνευματικός, πρώτος σας βάζω μετάνοια και ζητώ απ’ όλους σας συγχώρησι και συγχωρώ πάντας από καρδίας.

* Ομιλία εις την Τράπεζαν της Συγχωρήσεως, τη 24η Φεβρουάριου 1992, Κυριακή της Τυρινής.

πηγή: Ετήσια έκδοσις της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους, «ο Όσιος Γρηγόριος», περίοδος Β΄, έτος 2012, αριθμ. 37

 

 

Το νόημα της Νηστείας (Ματθ. 6, 14-21)

Πέτρος Παναγιωτόπουλος, Επ. Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ

Ολοκληρώνοντας την περίοδο της προετοιμασίας για την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, την περίοδο του Τριωδίου δηλαδή, η Εκκλησία ορίζει ώστε το ευαγγελικό ανάγνωσμα της τελευταίας Κυριακής πριν από την περίοδο της Νηστείας (Ματθ. 6, 14-21), να περιλαμβάνει ένα σύνολο από απλές και πρακτικές συμβουλές για το αληθινό νόημα της νηστείας και της εγκράτειας. Πραγματικά, λοιπόν, βλέπουμε σ’ αυτό το ευαγγελικό ανάγνωσμα τον Κύριο να καθοδηγεί τους ακροατές Του – και κοντά σ’ αυτούς, τους πιστούς Του σε όλους τους αιώνες – για το πώς οφείλουν οι άνθρωποι να συμπεριφέρονται κατά την περίοδο της νηστείας.

Καταρχάς τονίζεται – για την ακρίβεια: επαναλαμβάνεται – η κεντρική σημασία της συγχώρεσης. Αν ο άνθρωπος θέλει να προετοιμασθεί, για να συγχωρεθούν τα αμαρτήματά του, καλό θα είναι να γνωρίζει ότι πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να συγχωρέσει ο ίδιος τα παραπτώματα των συνανθρώπων του, τις αδικίες που έχουν διαπράξει οι άλλοι εναντίον του. Αν δεν καταφέρει να δώσει ο ίδιος άφεση αμαρτιών σε όσα του έχουν κάνει, ας μην ελπίζει ότι ο Θεός θα εισακούσει τις προσευχές του και θα παραγράψει τις δικές του ανομίες. Σε πολλές ευκαιρίες ο Χριστός είχε ξεκαθαρίσει προς τους μαθητές Του, ότι η κατάκριση λογίζεται ως ένα πολύ βαρύ αμάρτημα ενώπιον του Θεού. Αλλά και σε όλη τη χριστιανική παράδοση, κατόπιν, τονιζόταν ότι εκεί βρίσκεται ο πυρήνας του αληθινού χριστιανικού ήθους. Μάλιστα, ο αββάς Μάρκος έλεγε ότι η πραγματική γνώση των πραγμάτων βρίσκεται στην υπομονή απέναντι στις θλίψεις που έρχονται και στο να μην κατηγορούνται οι άλλοι για τις συμφορές που βρίσκουν εμάς τους ίδιους.

Εξαίρεται, ακόμη, η σημασία της εξωτερικής εμφάνισης όσων βρίσκονται στην «παλαίστρα» της νηστείας. Επειδή στις τάξεις των ευσεβών ανθρώπων είναι πολύ πιθανό να ευδοκιμήσει η οίηση και η έπαρση, ο Χριστός τονίζει πως όσοι ζουν εγκρατή βίο, δεν θα πρέπει να δείχνουν ταλαιπωρημένοι και εξαντλημένοι, για να κερδίσουν τον εντυπωσιασμό των υπολοίπων. Ο αγώνας του ανθρώπου που εγκρατεύεται αφορά τον ίδιο και τη σχέση του με το Θεό. Δεν θα πρέπει, δηλαδή, να υπεισέλθει σ ’αυτήν την προσπάθεια η υποκρισία και η υπερηφάνεια. Ο πιστός δεν θα πρέπει να επιδιώκει το θαυμασμό και των έπαινο των συνανθρώπων του, αλλά τη γνήσια και ουσιαστική κοινωνία με το Θεό.

Θα πρέπει επίσης, πάντοτε – αλλά ιδιαίτερα κατ’ αυτήν την περίοδο – να έχουμε όλη μας την ύπαρξη στραμμένη προς τον ουρανό. Και ο καλύτερος τρόπος για να στραφούμε προς την ουράνια πατρίδα μας, είναι να πάψουμε να ασχολούμαστε αποκλειστικά με τον εαυτό μας και τις καθημερινές μέριμνες, αλλά να φροντίσουμε περισσότερο τους πάσχοντες αδελφούς μας. Έτσι, πραγματοποιούμε μια «επένδυση στον ουρανό», στους θησαυρούς της αιωνιότητας, οι οποίοι είναι ασφαλείς απέναντι σε κάθε απειλή της εγκόσμιας τρεπτότητας, που επιβουλεύεται τα αγαθά που συνάζουμε στον καθημερινό μας βίο. Με πράξεις αρεστές στο Θεό, αποκτάμε πρόσβαση στη βασιλεία Του, ενώ η μονομερής μέριμνα για τα πράγματα του κόσμου είναι μάταιη, αφού ο πανδαμάτωρ χρόνος και οι συνθήκες του βίου κάνουν τις εγκόσμιες αξίες να είναι πρόσκαιρες και φθαρτές.

Τέλος, η Εκκλησία μας δίνει μία ακόμα σπουδαία ευκαιρία πριν από την είσοδο στο «στάδιο των αρετών». Στον Εσπερινό αυτής της Κυριακής συνάζονται όλοι οι πιστοί, για να ζητήσουν και να δώσουν τη συγχώρεση αναμεταξύ τους. Να καθαρίσουν όσο μπορούν τις καρδιές τους, πριν από την προσπάθεια για τον καθαρισμό των σωμάτων.

Όλες αυτές τις συμβουλές και παρακαταθήκες, ας φροντίσουμε να τις αξιοποιήσουμε. Ας τις λάβουμε σοβαρά υπόψη μας, να ευθυγραμμίσουμε τη ζωή μας μαζί τους, να μην αφήσουμε τα πάθη και τις μέριμνές μας να μας αποπροσανατολίσουν, για να καταφέρουμε να προχωρήσουμε εν μετανοία στην οδό του Σταυρού και της Αναστάσεως του Κυρίου μας.

πηγή: pemptousia.gr

---